Czołg Sherman w Afryce i we Włoszech – lata 1942-43

W 1942 roku organizacja dywizji pancernych w wojskach amerykańskich (uzbrojonych w czołg Sherman) była już dalece nieodpowiednia i nie pasowały do wymogów pola walki. Dywizjom pancernym, które wywodziły się z kawalerii, za podstawowe zadanie dawano przebijanie się przez linię obrony nieprzyjaciela, nie zaś szturm na zaplecze wroga i utrzymanie terenu, jak to było w armii niemieckiej.

Czołg Sherman – organizacja jednostek

W efekcie Amerykanie mieli za dużo czołgów w stosunku do piechoty – w skład dywizji pancernej USA wchodziły dwa pułki pancerne po 3 bataliony czołgów i tylko jeden batalion piechoty na transporterach opancerzonych. Każdy pułk pancerny składał się z 2 batalionów czołgów średnich (czołgi M4 Sherman) oraz 1 batalionu czołgów lekkich (czołgi M3 Stuart) – co razem dawało 232 czołgi średnie i 158 czołgów lekkich.

Po niepowodzeniach w walkach w Afryce Północnej, Amerykanie zmienili skład swoich dywizji pancernych. Teraz miało być 3 bataliony czołgów i 3 bataliony piechoty zmotoryzowanej. Czołg Sherman został podstawowym wozem bojowym (3 kompanie w każdym batalionie), a czołgi M3 Stuart (w sile 1 kompanii w każdym batalionie) służyły do rozpoznania i ochrony tyłów. Dywizja nowego typu posiadała więc 186 czołgów M4 Sherman i 77 czołgów M3 Stuart.

Z pośród 16 dywizji pancernych US Army, które zostały sformowane w okresie II wojny światowej, 14 miało właśnie nowy etat (tylko 2 i 3 Dywizja Pancerna pozostała przy dawnych ustawieniach). Poza tym w wojskach amerykańskich służyło 65 samodzielnych batalionów pancernych, które wspierały piechotę w walce.

W międzyczasie, w ramach reorganizacji alianckich sił pancernych, Brytyjczycy postanowili, że w ich dywizjach pancernych będzie 1 brygada pancerna a drugą zastąpi brygada piechoty.

Czołg Sherman – debiut na polu walki – El-Alamein 1942 rok

W dniu rozpoczęcia bitwy pod El-Alamein – 23 października 1942 roku – w wojskach alianckich (brytyjska 8 Armia) znajdowało się dokładnie 252 czołgów M4 Sherman. Znalazły się na uzbrojeniu następujących jednostek:

• XXX Korpus – 36 maszyn w 9 BPanc
• X Korpus – 92 maszyny w 2 BPanc 1 Dyw. Panc. oraz 31 maszyn w 8 BPanc i 93 maszyny w 24 BPanc 10 Dyw. Panc

Każda z tych brygad podzielona była na trzy pułki pancerne, z których każdy składał się z 2 szwadronów ciężkich i jednego lekkiego. W walkach uczestniczyły także prawie 800 innych czołgów alianckich (Mk IV Crusader, M3 Grant, M3 Stuart, Mk III Valentine).

Pierwsze pojedynki czołgów z udziałem Shermanów miały miejsce już pierwszego dnia bitwy, kiedy niemieckie Panzer III i Panzer IV (z długimi lufami) z 15 Dyw. Panc. walczyły z 2 BPanc. Po krótkiej wymianie ognia z odległości 2 km Niemcy wycofali się – wynik starcia to kilka zniszczonych maszyn po obu stronach.W kolejnych tygodniach toczyły się ciężkie walki, które przynosiły oby stronom znaczne straty w sprzęcie, jednak to Niemcy odczuwali je bardziej, ponieważ nie mogli uzupełniać swoich strat.

Gdy wojska Rommla rozpoczęły odwrót, czołgi Sherman, wyposażone w silniki wysokoprężne, pokazały swoją niezawodność techniczną. Czołgi Sherman pokazały się z dobrej strony także jako wsparcie piechoty, niszcząc ogniem pośrednim stanowiska obronne Niemców. Okazało się też, że wieże czołgów M4 Sherman dobrze chronią przed pociskami niemieckich armat ppanc kal. 50 mm, w przeciwieństwie do bocznych ścian kadłuba.

Czołg Sherman – dalsze walki na pustyni

W czasie operacji „Torch” – alianckiego lądowania we francuskiej Afryce Północnej w listopadzie 1942 roku – czołgi Sherman walczyły w ramach brytyjskiej 26 Brygadzie Pancernej z 6 Dywizji Pancernej. W przeciwieństwie do swoich odpowiedniczek z brytyjskiej 8 Armii, w tej brygadzie liczba czołgów wynosiła 61 maszyn w pułku, co zwiększało jej siłę bojową. Były też w amerykańskiej 2 Dywizji Pancernej, ale ta nie uczestniczyła w tamtym okresie czasu w żadnych poważniejszych walkach.

Podczas walk w Tunezji przeważnie czołgi Sherman walczyły w obronie lub atakowały liczne przełęcze w górach. W kwietniu 1943 roku wspomniana wyżej 26 Brygada Pancerna, ze względu na niepowodzenie Amerykanów, zaatakowała sama przełęcz w rejonie Foundok, poruszając się przez pola minowe i będąc ostrzeliwana z boku przez armaty przeciwpancerne. Przełęcz opanowali niszcząc 30 dział i kilka czołgów przeciwnika, sami jednak stracili przy tym 40 maszyn. Brytyjczycy wygrali to starcie tylko dlatego, że użyli właśnie czołgów Sherman, a nie gorszego sprzętu.

Z kolei Amerykanie z 1 Dywizji Pancernej radzili sobie dużo gorzej wtedy. W czasie obrony Sidi bou Zid jej niedoświadczony 3 batalion stracił w walce z dużo mniej liczebnymi Niemcami z 21 Dywizji Pancernej aż 44 maszyny, a dzień później stracił drugie tyle, niszcząc przy tym zaledwie 20 czołgów i 35 dział.

Przy opanowywaniu samej stolicy Tunezji – Tunisu – Shermany musiały ścierać się z okopanymi i dobrze zamaskowanymi Tygrysami, licznymi „długolufowymi” Panzer IV oraz z działami przeciwpancernymi. Były to dużo cięższe walki niż wcześniej, ale przewaga liczebna i większa niezawodność alianckich maszyn wzięło górę.

Czołg Sherman – Sycylia i kontynentalne Włochy – 1943 rok

Alianckie siły pancerne, biorące udział w lądowaniu na Sycylii w lipcu 1943 roku (operacja „Husky”), składały się z:

• doświadczonej 2 Dywizji Pancernej US Army
• 753 Batalionu Czołgów Średnich US Army
• 70 Batalionu Czołgów Lekkich (uzbrojonego w czołgi M5 Stuart) US Army
• oraz z brytyjskiej 4 Brygady Pancernej
• i 23 Brygady Pancernej

W dniu inwazji (11 lipca), czołgi Sherman z 753 Batalionu Czołgów Średnich wspierały amerykański 16 Pułk Piechoty w odpieraniu kontrataków Tygrysów z 504 Batalionu Czołgów Ciężkich. Zniszczono 3 Pzkpfw VI przy stracie własnych 4 maszyn. Tego samego dnia 3 Batalion 67 Pułku Pancernego z 2 Dywizji Pancernej zniszczył około 15 niemieckich Pzkpfw III i Pzkpfw IV. Do 16 lipca 1943 skończyły się niemieckie kontrataki i 2 Dywizja Pancerna przeszła do działań ofensywnych, zdobywając razem z 3 Dywizją Piechoty Palermo i biorąc przy tym 16 000 jeńców.

O ile Amerykanie walczyli po lewej stronie Sycylii, to Brytyjczycy wylądowali na południowym wschodzie wyspy. Czołgi Sherman brały udział w ciężkich walkach na wschodnim wybrzeżu i na północy, zapewniając wsparcie ogniowe nacierającej piechocie brytyjskiej, co później było bardzo typowe na włoskim teatrze wojennym.

We wrześniu 1943 roku brytyjskie Shermany wzięły udział w operacjach desantowych na kontynentalne Włochy. 23 Brygada Pancerna i 7 Dywizja Pancerna w ramach 5 Armii amerykańskiej walczyły w Salerno, zdobywały Neapol i przeprawiały się przez rzekę Garigliano, a 4 Brygada Pancerna wylądowała w Tarencie i w ramach brytyjskiej 8 Armii posuwała się wzdłuż wschodniego wybrzeża w kierunku Sangro.

Półwysep Apeniński nie był dobrym miejscem dla szybkich jednostek pancernych. Kiepskie drogi, górzysty teren i liczne potoki i rzeki oraz ciasne uliczki miejskie tworzyły doskonały teren do obrony. Dodajmy do tego bardzo silną obronę przeciwpancerną Niemców i wyjdzie nam, że czołgi Sherman miały bardzo ciężkie życie w takich warunkach.

Do listopada 1943 roku, przy utrudniającej ruchy kiepskiej pogodzie, siły alianckie zatrzymały się na pierwszej linii obrony Niemców – Linii Gustawa.

Czołg Sherman – podsumowanie

Czołg Sherman okazał się być całkiem dobrą konstrukcją, która mogła śmiało konkurować z niemieckimi czołgami Pzkpfw IV. Natomiast z czołgami ciężkimi Tygrys i Panterami nie było już tak dobrze.- miały on za mocny pancerz i zbyt dobre działo, aby móc z nimi walczyć 1 na 1. Na szczęście ogromna przewaga ilościowa oraz wsparcie z powietrza pozwoliło Aliantom na zniwelowanie swoich wad.

To tyle na dzisiaj. W następnym artykule opiszę czołgi Sherman na froncie zachodnim w latach 1944-45. A Ty jakie znasz jeszcze walki z udziałem amerykańskich czołgów w latach 1942-43 na Zachodzie?

Pozdrawiam serdecznie i do zobaczenia następnym razem.

Kliknij teraz w przycisk „Pobierz za darmo” aby otrzymać fragment mojego ebooka

PS. Jeżeli spodobał ci się ten artykuł, to proszę

1. kliknij w przycisk „Lubię to” i
2. udostępnij go znajomym na Facebooku lub
3. udostępnij go na forum z tematyki militarnej, np. http://forum.militarium.net, http://www.serwis-militarny.net/forum, http://www.forum.militarni.pl, http://www.historycy.org
4. skomentuj go poniżej
5. wesprzyj mnie na patronite

Znacznie poprawi to pozycje mojego bloga w wyszukiwarce Google i da mi motywacje do dalszej pracy i prowadzenia tego bloga.