M10 Wolverine – amerykański niszczyciel czołgów

Niszczyciel czołgów M10 Wolverine był amerykańską odpowiedzią na ogromne sukcesy niemieckich wojsk pancernych w pierwszych latach II wojny światowej. Według Amerykanów, jedyne co mogło powstrzymać niemieckie czołgi, to stosunkowo lekkie i szybkie niszczyciele czołgów, zgromadzone w dużej grupie. Takie założenia miały spełniać właśnie omawiane w tym artykule wozy bojowe M10. Zapraszam do lektury…

M10 Wolverine – historia powstania

Już we wrześniu 1941 roku Komitet Uzbrojenia zaproponował stworzenie niszczyciela czołgów na podwoziu produkowanego wtedy czołgu średniego M3 Lee. Uzbrojony miał być w przeciwlotniczą 3-calową armatę M3 kal. 76,2 mm. Pojazd ten, oznaczony jako 3-calowe GMC T24, nie zdołał jednak przejść pozytywnie prób poligonowych i nie wszedł do produkcji. Kolejnym prototypem był T40, który został przyjęty przez Komitet Uzbrojenia, jednak z powodu małej ilości armat także on nie wszedł do produkcji seryjnej.

Kolejnym prototypem był, zaproponowany w listopadzie 1941 roku, T35 oparty na podwoziu czołgu średniego M4A2 Sherman i uzbrojony w armatę T12 kal. 76,2 mm. Armata umieszczona była w obrotowej wieży, która była otwarta od góry. Jego ulepszoną wersją był T35E1, który miał szereg usprawnień – był niższy, przód kadłuba był ustawiony pod większym kątem itp. W kwietniu 1942 roku prototypy T35 i T35E1 zostały ukończone. Po próbach poligonowych wybrano do produkcji seryjnej T35E1. Został on nazwany M10 Wolverine.

Produkcję niszczycieli czołgów M10 Wolverine rozpoczęto we wrześniu 1942 roku w zakładach Fisher Tank Arsenal. Do końca miesiąca wyprodukowano tam 105 egzemplarzy. Do zakończenia produkcji w grudniu 1943 roku z fabryki wyjechało 4 993 egzemplarze M10 Wolverine.

W trakcie produkcji eliminowano poszczególne błędy konstrukcyjne wozu – armata była za ciężka i trudno było ją obracać w terenie pochyłym, a podpora lufy często ulegała uszkodzeniom podczas jazdy w terenie. Zastosowano wiec z tyłu wieży dwie przeciwwagi o łącznej masie 1 600 kg. W marcu dodano system celowniczy do strzelania pośredniego. Zmieniono też kształt tylnej części wieży, aby zwiększyć komfort pracy załogi.

M10 Wolverine – opis konstrukcji

M10 WOLVERINE – KADŁUB

był stworzony ze spawanych płyt pancernych utwardzanych powierzchniowo. Powstał na bazie kadłuba czołgu średniego M4 Sherman. Składał się z 3 przedziałów: kierowania z przodu, bojowego w środku i silnikowego z tyłu. Przedział silnikowy oddzielony był od przedziału bojowego zaporą przeciwogniową. Grubość pancerza wynosiła:

• do 51 mm z przodu
• 25 mm po bokach
• 25 mm z tyłu
• 19 mm z góry
• 13 mm z dołu

Masa bojowa niszczyciela czołgów M10 Wolverine wynosiła 29,6 ton.

M10 WOLVERINE – WIEŻA

była pięciokątna, otwarta od góry. Skonstruowana ze spawanych elementów odlewanych i płyt walcowanych. Znajdowało się w niej główne uzbrojenie  – armata M7 kal. 76,2 mm. Znajdowało się tam miejsce dla 3 osób z załogi. Obracana była ręcznie. Czas pełnego obrotu wynosił 80 sekund.

M10 WOLVERINE – PODWOZIE

składało się w każdej gąsienicy z 6 kół jezdnych z bandażami gumowymi (508 x 229 mm) + koła napędowego z przodu + koła napinającego z tyłu. Koła jezdne były łączone parami w wózki i zawieszone na wahaczach, amortyzowanych sprężynami spiralno-śrubowymi.  Górną część gąsienicy podtrzymywały 3 podwójne rolki. Szerokość gąsienicy wynosiła 420 mm

M10 WOLVERINE – NAPĘD

stanowił 12-cylindrowy, dwurzędowy, chłodzony cieczą silnik wysokoprężny General Motors 6046 o mocy 370 KM przy 210 obr/min. Pozwalał on na osiąganie prędkości maksymalnej 40 km/h podczas jazdy po drogach i 27 km/h przy jeździe w terenie.

Łączna pojemność zbiorników paliwa wynosiła 730 litrów. Pozwalało to na przejechanie około 320 kilometrów podczas jazdy po drodze i 280 kilometrów podczas jazdy w terenie.

M10 WOLVERINE – UZBROJENIE

stanowiła półautomatyczna, niestabilizowana 3-calowa armata M7 o długości L/50 kal. 76,2 mm. Kąt uniesienia armaty wynosił od -10º do +30º.

Stosowano kilka rodzajów pocisków:

Do obrony przed piechotą przeciwnika służył przeciwlotniczy wielkokalibrowy karabin maszynowy M2HB kal. 12,7 mm. Uzbrojenie osobiste to 5 pistoletów maszynowych M1 Thompson kal. 7,62 mm i rakietnica z 18 nabojami sygnalizacyjnymi. Zapas amunicji do armaty wynosił 54 pociski, a do p-lot wkm 1000 naboi.

M10 WOLVERINE – ZAŁOGA

składała się z 5 osób: kierowcy, radiotelegrafisty, celowniczego, ładowniczego i dowódcy. Kierowca siedział z przodu kadłuba, po lewej stronie i kierował pojazdem za pomocą dwóch dźwigni sterowania kierunkowego. Dysponował on dwoma peryskopami obserwacyjnymi M6, umieszczonymi we włazach wejściowych w górnej płycie kadłuba.. Po prawej stronie kierowcy miał swoje stanowisko radiotelegrafista, który był jednocześnie pomocnikiem kierowcy. Radiotelegrafista miał do swojej dyspozycji jeden peryskop obserwacyjny M6.

W wieży mieściło się pozostałych trzech załogantów. Celowniczy z prawej strony armaty, ładowniczy z lewej, a dowódca z tyłu.

M10 WOLVERINE – SYSTEM KIEROWANIA OGNIEM

Do prowadzenia ostrzału bezpośredniego służył celownik teleskopowy M70G, a do strzelania pośredniego – wskaźnik azymutowy M18 i kwadrant artyleryjski M1.

M10 WOLVERINE – WYPOSAŻENIE RADIOWE

składało się z radiostacji ultrakrótkofalowej SCR 610, umieszczonej w przednim prawym sponsonie.

M10 Wolverine – wersje rozwojowe

M10A1 WOLVERINE

Wykorzystano rozwiązania konstrukcyjne i podzespoły podwozia czołgu M4A3 Sherman. Podstawowa różnica to nowy silnik, czyli silnik benzynowy Ford GAA o mocy 450 KM przy 2 600 obr/min. Najłatwiej było rozpoznać tą wersję po dwuskrzydłowej pokrywie silnika z żaluzjami na całej górnej płycie kadłuba. Produkcja tej wersji niszczyciela czołgów trwała od października 1942 roku do stycznia 1944 roku i wyniosła łącznie 1413 pojazdów i dodatkowe 300 kadłubów, które wykorzystano do innych celów.

M10 Achilles

brytyjska wersja niszczyciela czołgów. Miała zamontowaną niezwykle skuteczną 17-funtową armatę kal. 76,2 mm, dla której inaczej rozmieszczono wyposażenie i narzędzia.. Zastosowano też brytyjską radiostacje No. 19.

M10 Wolverine – dane techniczno-taktyczne

Źródła wiedzy:

1. Wydawnictwo Militaria nr 115: „M10 i M36”
2. tanks-encyklopedia.com
3. afvdb.50megs.com/

Pozdrawiam serdecznie i do zobaczenia następnym razem.

Kliknij teraz w przycisk „Pobierz za darmo” aby otrzymać fragment mojego ebooka

PS. Jeżeli spodobał ci się ten artykuł, to proszę

1. kliknij w przycisk „Lubię to” i
2. udostępnij go znajomym na Facebooku lub
3. udostępnij go na forum z tematyki militarnej, np. http://forum.militarium.net, http://www.serwis-militarny.net/forum, http://www.forum.militarni.pl, http://www.historycy.org
4. skomentuj go poniżej
5. wesprzyj mnie na patronite

Znacznie poprawi to pozycje mojego bloga w wyszukiwarce Google i da mi motywacje do dalszej pracy i prowadzenia tego bloga.