M36 Jackson – opis konstrukcji
Coraz częstsze pojawianie się na polu walki silnie opancerzonych niemieckich czołgów typu Pzkpfw V Panther i Pzkpfw VI Tiger, pokazało że armia amerykańska potrzebuje nowego, lepiej uzbrojonego i opancerzonego niszczyciela czołgów. Takim właśnie był M36 Jackson, następca M10 Wolverine. Zapraszam do lektury…
M36 Jackson – historia powstania
W październiku 1942 roku Komitet Uzbrojenia zezwolił na zamontowanie armaty przeciwlotniczej M7 kal. 90 mm na przedseryjnym niszczycielu M10 oraz prototypie czołgu cieżkiego T1E1. Była ona cięższa od armaty kal. 76,2 mm o 130 kilogramów, co powodowało kiepskie wyważenie wieży oraz problem z jej obracaniem. Dlatego zdecydowano o zaprojektowaniu całkowicie nowej wieży.
Pracami nad projektem oraz budowę drewnianej makiety rozpoczęły w marcu 1943 roku zakłady Chevroleta. Gdy makieta została stworzona, firma Ford stworzyła dwa prototypy na podwoziu niszczyciela M10A1, który miał silnik Ford GAA. Prototyp na podwoziu M10A1 miał oznaczenie T71, a prototyp na podwoziu M10 – T71E1. Po dalszych próbach poligonowych zalecono kolejne zmiany. Obrotnicę karabinu maszynowego zastąpiono stojakiem, zwiększono wysokości komór amunicyjnych w sponsonach. Po kolejnych próbach poligonowych prototyp T71 został przyjęty do służby. W lipcu 1944 roku oznaczono go jako 90 mm GMC M36 Jackson.
Pierwsze 300 egzemplarzy zostało wyprodukowane między kwietniem a lipcem 1944 roku w zakładach Fisher Tank Arsenal. Potem do produkcji tych niszczycieli czołgów dołączyły zakłady Massey Harris Company, gdzie od czerwca do grudnia 1944 roku wyprodukowano kolejne 500 egzemplarzy.
Po inwazji w Normandii szybko okazało się, że M36 Jackson jest jedynym wozem bojowym Amerykanów, który może poradzić sobie z coraz częściej pojawiającymi się dobrze opancerzonymi niemieckimi czołgami. Dlatego też od października do grudnia 1944 roku w zakładach American Locomotive Company wyprodukowano kolejne 413 egzemplarzy. W tym samym czasie w Fisher Tank Arsenal zbudowano kolejne 187 niszczycieli M36B1. Łącznie dało to w 1944 roku ponad 1 400 niszczycieli czołgów M36 Jackson.
W 1945 roku w zakładach Montreal Locomotive Works w Kanadzie przebudowano kolejnych 200 egzemplarzy M10A1 do standardu M36 oraz 52 egzemplarze M10 do standardu M36B2. Z kolei w American Locomotive Company wyprodukowano 672 egzemplarze M36B2. Łącznie dawało to 924 egzemplarze w 1945 roku. Całkowita liczba wyprodukowanych niszczycieli czołgów M36 Jackson to 2324 egzemplarze.
M36 – opis konstrukcji
M36 JACKSON – KADŁUB
Składał się z 3 przedziałów: kierowania z przodu, bojowego w środku i silnikowego z tyłu. Przedział silnikowy oddzielony był od przedziału bojowego zaporą przeciwogniową. Grubość pancerza wynosiła:
- do 108 mm (0-56°) z przodu
- do 25 mm po bokach
- 19 (0-38°) mm z tyłu
- 9-19 mm z góry
- z dołu 13 mm
Masa bojowa niszczyciela czołgu M36 Jackson wynosiła 28,6 tony.
M36 JACKSON – WIEŻA
znajdowało się główne uzbrojenie czołgu – przeciwlotnicza armata M3 kal. 90 mm. Na góze ustawiono dodatkowo 1 przeciwlotniczy wkm M2HB kal. 12,7 mm. Znajdowało się tam miejsce dla 3 osób z załogi. Obracana była ręcznie. Czas pełnego obrotu wynosił 15 sekund.
M36 JACKSON – PODWOZIE
składało się w każdej gąsienicy z 6 kół jezdnych z bandażami gumowymi (508 x 229 mm) + koła napędowego z przodu + koła napinającego z tyłu. Koła jezdne były łączone parami w wózki i zawieszone na wahaczach, amortyzowanych sprężynami spiralno-śrubowymi. Górną część gąsienicy podtrzymywały 3 podwójne rolki. Szerokość gąsienicy wynosiła 432 mm
M36 JACKSON – NAPĘD
stanowił 8-cylindrowy, dwurzędowy, gaźnikowy, chłodzony cieczą silnik benzynowy Ford GAA o mocy 450 KM przy 2 600 obr/min. Pozwalał on na osiąganie prędkości maksymalnej 48 km/h podczas jazdy po drogach i 28 km/h przy jeździe w terenie.
Łączna pojemność zbiorników paliwa wynosiła 730 litrów. Pozwalało to na przejechanie 240 kilometrów podczas jazdy po drodze.
M36 JACKSON – UZBROJENIE
stanowiła przeciwlotnicza armata M3 o długości L/50 kal. 90 mm. Kąt uniesienia armaty wynosił od -10º do +20º.
Stosowano kilka rodzajów pocisków:
| Pocisk | Masa | Prędkość początkowa | Przebijalność pancerza (w mm) | ||||
| 500 m | 1000 m | 1500 m | 2000 m | 2500 m | |||
| M77 – przeciwpancerny | 823 m/s | 163 mm | 137 mm | 115 mm | 96 mm | 68 mm | |
| M82 – przeciwpancerny | 853 m/s | 155 mm | 147 mm | 125 mm | 114 mm | 92 mm | |
| T30E16 – podkalibrowy | 1 018 m/s | 278 mm | 246 mm | 215 mm | 193 mm | 151 mm | |
| T33 – przeciwpancerny | 853 m/s | 193 mm | 178 mm | 164 mm | 150 mm | 128 mm | |
Do obrony przed piechotą przeciwnika służył przeciwlotniczy wielkokalibrowy karabin maszynowy M2HB kal. 12,7 mm. Zapas amunicji do armaty wynosił 47 pocisków, a do karabinu maszynowego 1 000 naboi.
M36 JACKSON – ZAŁOGA
składała się z 5 osób: kierowcy, radiotelegrafisty, celowniczego, ładowniczego i dowódcy. Kierowca siedział z przodu kadłuba, po lewej stronie i kierował pojazdem za pomocą dwóch dźwigni sterowania kierunkowego. Dysponował on dwoma peryskopami obserwacyjnymi M6, umieszczonymi we włazach wejściowych w górnej płycie kadłuba.. Po prawej stronie kierowcy miał swoje stanowisko radiotelegrafista, który był jednocześnie pomocnikiem kierowcy. Radiotelegrafista miał do swojej dyspozycji jeden peryskop obserwacyjny M6.
W wieży mieściło się pozostałych trzech załogantów. Celowniczy z prawej strony armaty, ładowniczy z lewej, a dowódca z tyłu.
M36 JACKSON – SYSTEM KIEROWANIA OGNIEM
Do prowadzenia ostrzału bezpośredniego służył celownik teleskopowy T92, a do strzelania pośredniego – wskaźnik azymutowy M18 i kwadrant artyleryjski M1.
M36 JACKSON – WYPOSAŻENIE RADIOWE
składało się z radiostacji ultrakrótkofalowej SCR 610, umieszczonej w przednim prawym sponsonie.
M36 Jackson – inne wersje
M36B1 JACKSON
Wersja, która posiadała podwozie czołgu M4A3 Sherman. Miał przebudowane komory amunicyjne. Był odpowiedzią na rosnące potrzeby frontowe.
M36B2 JACKSON
Wersja na podwoziu niszczyciela czołgów M10. Posiadała silnik wysokoprężny General Motors 6046 o mocy 370 KM przy 210 obr/min.
M36 Jackson – dane techniczno-taktyczne
| Produkcja | kwiecień 1944 roku – grudzień 1945 roku | |
| Ilość | 2324 egzemplarze | |
| Załoga | 5 osób | |
| Masa | 28,6 tony | |
| Nacisk na grunt | 0,91 kg/cm² | |
| Wymiary | długość 7,47 m (kadłub 5,97 m) szerokość 3,05 m wysokość 3,28 m | |
| Napęd | M36 i M36B1: 8-cylindrowy, dwurzędowy, gaźnikowy, chłodzony cieczą silnik benzynowy Ford GAA o mocy 450 KM przy 2 600 obr/min M36B2: 12-cylindrowy, dwurzędowy, chłodzony cieczą silnik wysokoprężny General Motors 6046 o mocy 370 KM przy 210 obr/min | |
| Moc jednostkowa | 15,7 KM/t | |
| Pojemność zbiorników | 730 litrów | |
| Spalanie na 100 km | Droga: 304 litry | Teren: litrów |
| Prędkość | Droga: 48 km/h | Teren: 28 km/h |
| Zasięg | Droga: 240 kilometrów | Teren: kilometrów |
| Uzbrojenie | armata M3 kal. 90 mm + 1 p-lot wkm M2HB kal. 12,7 mm | |
| Pancerz kadłuba | Przód do 108 mm (0-56°) boki do 25 mm tył 19 mm (0-38°) góra 9-19 mm dno 13 mm | |
| Pancerz wieży | Przód 76 mm boki 32 mm tył 127 mm góra 9-25 mm | |
| Pokonywane przeszkody | Wzniesienia: 60º ściana pionowa: 61 cm brody: 90 cm rowy i okopy: 229 cm | |
Źródła wiedzy:
- Wydawnictwo Militaria nr 115: „M10 i M36”
- tanks-encyklopedia.com
- afvdb.50megs.com/
Pozdrawiam serdecznie i do zobaczenia następnym razem.
autor bloga
Kliknij teraz w przycisk „Pobierz za darmo” aby otrzymać fragment mojego ebooka
PS. Jeżeli spodobał ci się ten artykuł, to proszę
- kliknij w przycisk „Lubię to” i
- udostępnij go znajomym na Facebooku lub
- udostępnij go na forum z tematyki militarnej, np. http://forum.militarium.net, http://www.serwis-militarny.net/forum, http://www.forum.militarni.pl, http://www.historycy.org
- skomentuj go poniżej
- wesprzyj mnie na patronite
Znacznie poprawi to pozycje mojego bloga w wyszukiwarce Google i da mi motywacje do dalszej pracy i prowadzenia tego bloga.
Kliknij tutaj i pobierz za darmo fragment ebooka o "Polskiej broni pancernej z kampanii wrześniowej"